Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun'un açıklamalarına göre, engellilere yönelik vergi indirimiyle erken emeklilik hakkı kaldırıldı.

Eskiden engelli bireylerin emeklilik başvurularında vergi indirimi belgesi önemli bir kriter görülüyordu. . Yeni düzenleme ile birlikte, SGK kendi sağlık kurullarından alınan rapora göre, yani çalışma gücü kaybı oranına göre emeklilik kararı verecek. Bu, daha sıkı ve merkezi bir değerlendirme sürecinin başlamasını sağlayacak. SGK'nın kendi sağlık kurullarının değerlendirmesiyle emeklilik kararının verilmesi, önceki sisteme göre daha zorlu şartların aranacağına işaret ediyor.

Dünya'dan Özgür Erdursun;  geçmişte engelli bireylerin vergi indirimi belgesiyle yaş şartı aranmadan emekli olabildiğini, bu sistemde 15 ila 20 yıl sigortalılık süresi ve 3600 ila 4400 gün primin yeterli görüldüğünü hatırlattı. Ancak yeni uygulamayla birlikte SGK, vergi indirimi yerine kendi belirleyeceği sağlık raporlarına göre karar verecek.

ENGEL ORANI VE SÜRELER DEĞİŞTİ

Yeni sistemde çalışma gücü kaybına göre erken emeklilik şartları da yeniden düzenlendi.

Yüzde 40-49 oranında engelli olanlar için: 18 yıl sigortalılık ve 4100 prim günü

Yüzde 50-59 oranında engelli olanlar için: 16 yıl sigortalılık ve 3700 prim günü

Ayrıca en az yüzde 40’lık kaybın tek bir rahatsızlıktan kaynaklanması gerekiyor.

"DUYURULMADAN YÜRÜRLÜĞE GİRDİ, MAĞDURİYET YARATTI"

Erdursun, SGK’nın kişileri hastaneye yönlendirip nihai değerlendirmeyi kendi sağlık kurullarıyla yaptığını, dolayısıyla artık vergi indirimi belgesinin tek başına bir anlam taşımadığını belirtti.

Değişikliğin ani bir şekilde duyurulmadan hayata geçirildiğini vurgulayan Erdursun, "Bu düzenleme birçok kişiyi hazırlıksız yakaladı. Anayasa Mahkemesi’ne taşınmış olması da mağduriyetin büyüklüğünü gösteriyor" ifadelerini kullandı. Geçmişte hak kazanmış olanlara istisna uygulanmamasını da eleştiren Erdursun, yeni sistemin adaletsiz olduğunu söyledi.

Dunya.com'da yayınlanan SGK uzmanı Özgür Erdursun'un yazısının tamamı ; 

Engelli statüsünde olanlar eski SSK-Bağ/Kur-Emekli Sandığı ve Özel Banka Sandıklarından yaşa tabi olmadan emekli olabiliyorlar. Ülkemizde ilk işe başlama tarihine göre kendilerinden istenen prim gün sayısına göre normal emeklilik dışında belli bir yaş­ta, daha az prim günüyle kısmi emeklilik hakkı da var.

Bunun yanında yaşa tabi olma­dan daha az günle ve daha az az sigortalılık süresi ile malulen emeklilik ve yaş tabi ol­madan sigortalılık süresi ve prim gün sayısı ile engelli emekliliği vardır.

Malulen emeklilik: Sigortalı işe başla­dıktan sonra çalışma gücünün %60 ve fazla­sını kaybedenler 10 yıllık sigortalılık süresi ve 1800 günle yaşa tabi olmadan malulen emekli olabilirler.

Engelli emekliliği: Engelli emekliliğin­de 1/10/2008’den sonra sigortalı olanlar hastaneden almış oldukları oranlı sağlık kurulu raporuna göre değil de çalışma gücü kaybına göre emekli olabiliyorlar.

1/10/2008’den önce sigortalı olanlar ise engel dercesine göre vergi indirimli olarak emekli olabiliyordu.

15/01/2025’den itibaren 1/10/2008’den önce sigortalı olanlar da çalışma gücü kaybına göre emekli olacaklar.

1/10/2008 tarihine kadar sigortalı olanlar hastaneden almış oldukları engel oranını gösterir raporlarını sigortalı olarak çalışır­ken vergi indirim belgesine çevirerek, vergi indirim oranlarına göre yaşa tabi olmadan vergi indirim oranına göre kendilerinden istenen sigortalılık süresi ve prim gün sa­yısını tamamlayarak emekli olabiliyorlar­dı. 14/01/2025’den itibaren bu uygulama değişti. Artık vergi indirimli emeklilik yok. 1/10/2008’den önce ya da sonra sigortalı olanlar çalışma gücü kaybına göre emekli olacaklar. 1/10/2008 öncesi sigortalı olan­ların raporları Balthazard formülüne göre hesaplanıyordu. Birden fazla rahatsızlığı olanların ortalama oranı bu hesaplamaya göre belirleniyordu. Artık Balthazard for­mülüne göre değil de tek bir hastalığından dolayı çalışma gücü oranı belirlenecek.

7538 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanun­larda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun çerçevesinde, çalışma gücü kaybı %40-49 arasında olanlar yaşa tabi olmadan 18 yıl­lık sigortalılık süresi ve 4100 prim günüyle emekli olacak. %50-59 arasında çalışma gücü kaybı olanlar ise 16 yıllık sigortalılık süresi ve 3700 prim günüyle yaşa tabi olma­dan emekli olabilecekler.

14/01/2025 itibariyle vergi indirim belgesi ile emeklilik hakkı olmayacak. 14/01/2025 tarihine kadar vergi indirim belgesini almış olsalar dahi 14/01/2025 ta­rihine kadar emeklilik için yazılı müracaat­ları yok ise vergi indirim belgeleri hiçbir işe yaramayacak.

1/10/2008’den önce vergi indirim belge­si ile emekli olanlar ikiye ayrılıyor, sürek­li vergi indirim belgesi ile emekli olanlar emekli aylıklarını almaya devam edecek. 1/10/2008’den önce süreli vergi indirim belgesi ile engelli emekliliği hakkından ya­rarlananlar, kontrol muayenesi geldiğinde yeni kanuna tabi olarak çalışma gücü kay­bına bakılarak emekli aylıklarını almaya devam edip etmeyeceği belirlenecek.

Bundan böyle engelli statünde emekli olacakların tüm işlemleri SGK tarafından yürütülecek, Sigortalının engelli emekliliği müracaatında sevk işlemi Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından Sosyal Güvenlik Kuru­mu sağlık birimleri tarafından yapılacak. Engel derecesinin bir önemi olmayacak, çalışma gücü kaybına bakılacak. Bu durum­da vergi indirimli olarak emekli olacakla­rın kazanılmış hakları ellerinden alınmış oldu. Çünkü 1/10/2008’de 5510 sayılı yasa ile 1/10/2008’de uygulama değiştirilmişti ancak 1/10/2008 öncesi sigortalı olanla­rın kazanılmış haklarına dokunulmamıştı. 14/01/2025’de değişen yasa ile geriye dö­nük yasal hakkı olanların bu hakları elle­rinden alındı.

Yasal değişiklik ile vergi indirimli emek­lilik hakkını kaybedenlerin yanında bir de 14/01/2025’e kadar vergi indirimli olarak emekli olmuş ancak süreli olarak vergi indi­rimli emekli olmuş olanların emekli aylık­larının kesilmesi de söz konusu olacak. Bu durum ayrıca mağduriyetler doğuracaktır.

1/10/2008’den önce sigortalı olmuş olan engelli vatandaşlarımızın yaşadığı bu mağ­duriyet Anayasa mahkemesine gidecektir diye düşünüyorum.